Με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον αναμένονται τα Θεοφάνια στη Νικήσιανη Παγγαίου, καθώς για μια ακόμα χρονιά κάτοικοι και επισκέπτες θα υποδεχτούν τους “Αράπηδες”.
Πρόκειται για ένα έθιμο οι ρίζες του οποίου χάνονται στα βάθη των αιώνων, και το οποίο σχετίζεται με την αναγέννηση της φύσης (όπως και πολλά άλλα έθιμα που αναβιώνουν αυτές τις ημέρες σε διάφορες κοντινές περιοχές, όπως τα “Μπαμπούγερα”).
Όπως αναφέρει ο δικηγόρος και λάτρης της ιστορίας Θεόδωρος Λυμπεράκης,
Στη Νικήσιανη του Δήμου Παγγαίου, κάθε χρόνο, στις 6 Ιανουαρίου, (παλιότερα γινόταν στις 7 Ιανουαρίου), αμέσως, δηλαδή, μετά το χειμερινό ηλιοστάσιο και μόλις η ημέρα αρχίζει να μεγαλώνει, ο τοπικός πολιτιστικός σύλλογος «Ο ΑΡΑΠΗΣ» τελεί το δρώμενο των Αράπηδων. (Το ίδιο έθιμο τελούνταν και στο γειτονικό Παλαιοχώρι, μέχρι πριν λίγες δεκαετίες, από τους επίσης γηγενείς, Θράκες κατοίκους του.)
Το έθιμο αυτό, που σχετίζεται με την αναγέννηση της φύσης, (για την περιγραφή και τη σημασία του οποίου υπάρχει πλούσια βιβλιογραφία), τελειώνει με μια εικονική μάχη, με ξύλινα σπαθιά, ανάμεσα σε δύο Αράπηδες, από τους οποίους ο ένας «σκοτώνει» τον άλλο, αλλά σε λίγο ο «νεκρός» ανασταίνεται, αφού προηγούμενα τον καλύπτουν με τα σώματά τους οι συμπολεμιστές του, όπως ακριβώς ο σπόρος, αφού θάβεται και «πεθαίνει» μέσα στη γη, φυτρώνει στη συνέχεια, δηλαδή «ανασταίνεται» και δίνει νέα ζωή.
Το έθιμο που προανέφερα, όμως, το περιγράφει και ο αρχαίος ιστορικός Ξενοφών, στο 6ο βιβλίο του έργου του «ΚΥΡΟΥ ΑΝΑΒΑΣΙΣ», που αναφέρει ότι το αναπαρέστησαν Θράκες που υπηρετούσαν στον στρατό του (των Μυρίων), όταν οι Μύριοι ήταν φιλοξενούμενοι του βασιλιά των Παφλαγόνων, Κορύλα.
Είναι, ως εκ τούτου, υπέροχο και ιδιαίτερα σημαντικό το ότι το ίδιο εκείνο έθιμο τελούν μέχρι σήμερα, απαράλλακτο, οι σημερινοί απόγονοι των αρχαίων εκείνων Θρακών, που ζουν εδώ και χιλιάδες χρόνια στο Παγγαίο, (άλλοτε σπουδαία κοιτίδα θρακικών φύλων). Διαβάστε, λοιπόν, την περιγραφή του από τον Ξενοφώντα:
[6.1.5] ἐπεὶ δὲ σπονδαί τε ἐγένοντο καὶ ἐπαιάνισαν, ἀνέστησαν πρῶτον μὲν Θρᾷκες καὶ πρὸς αὐλὸν ὠρχήσαντο σὺν τοῖς ὅπλοις καὶ ἥλλοντο ὑψηλά τε καὶ κούφως καὶ ταῖς μαχαίραις ἐχρῶντο• τέλος δὲ ὁ ἕτερος τὸν ἕτερον παίει, ὡς πᾶσιν ἐδόκει [πεπληγέναι τὸν ἄνδρα]• ὁ δ᾽ ἔπεσε τεχνικῶς πως. [6.1.6] καὶ ἀνέκραγον οἱ Παφλαγόνες. καὶ ὁ μὲν σκυλεύσας τὰ ὅπλα τοῦ ἑτέρου ἐξῄει ᾄδων τὸν Σιτάλκαν• ἄλλοι δὲ τῶν Θρᾳκῶν τὸν ἕτερον ἐξέφερον ὡς τεθνηκότα• ἦν δὲ οὐδὲν πεπονθώς.
Και τώρα, δείτε τη μετάφραση:
[6.1.5] Κι αφού έγιναν οι σπονδές και παιάνισαν, σηκώθηκαν πρώτα οι Θράκες και χόρευαν οπλισμένοι, κατά τον ήχο του αυλού και πηδούσαν ψηλά κι ελαφρά και κρατούσαν γυμνά τα σπαθιά τους και τα έπαιζαν. Τέλος, ο ένας χτυπά τον άλλο, έτσι, ώστε όλοι νόμισαν ότι είχε πληγωθεί ο άνθρωπος, πλην αυτό έγινε με τέχνη, (ώστε να μην προκληθεί) βλάβη. [6.1.6] Οι Παφλαγόνες φώναξαν δυνατά. Και ο μεν νικητής, αφού αφαίρεσε τα όπλα του αντιπάλου του, βγήκε έξω, υμνώντας τον Σιτάλκη, (σημ. δική μου: Τότε βασιλιά των Θρακών), άλλοι δε Θράκες μετέφεραν τον νικημένο σαν να ήταν νεκρός, αλλ’ όμως εκείνος δεν είχε πάθει τίποτε.
