Κατά την Ημερίδα (Τετάρτη 12 Φεβρουαρίου) οι δυο κύριοι εισηγητές ο Πρόεδρος του ΤΕΕ Γιώργος Στασινός ανέδειξε τη σημασία της βιωσιμότητας των καρνάγιων και έκανε λόγο για ζήτημα εθνικής σημασίας, ενώ ο Υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής Χρήστος Στυλιανίδης έκανε γνωστό ότι μπαίνει στο ΕΣΠΑ 2021-2027 η ναυπηγοεπισκευή με ένταξη και των καρνάγιων.
Οι Νομοθετικές Πρωτοβουλίες, Προγράμματα Εκπαίδευσης και ΕΣΠΑ
Συμμετέχοντες στην Ημερίδα Διαβούλευσης που οργάνωσε το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, σε συνεργασία με τον Σύλλογο Διπλωματούχων Ναυπηγών Μηχανικών Ελλάδας και τον Πανελλήνιο Σύλλογο Ναυπηγείων – Ταρσανάδων (ΠΑ.Σ.ΝΑ.ΤΑ) και πλήθος φορέων, εκπροσώπων της αυτοδιοίκησης κλπ.
Επεσήμαναν:
- την ανάγκη θωράκισης της λειτουργίας των παραδοσιακών ναυπηγείων της χώρας,
- την άμεση αντιμετώπιση των προβλημάτων τους
- και την εξέλιξής τους προκειμένου να ανταποκριθούν στις σύγχρονες ανάγκες, αναφέρθηκαν στην πλειονότητά τους.
Οι εισηγητές ανέδειξαν επίσης την αξία των καρνάγιων
- τόσο για την πολιτιστική κληρονομιά του τόπου
- όσο και για την οικονομική ανάπτυξη των νησιών και της χώρας,
ενώ πλήθος εκπροσώπων φορέων και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης τάχθηκαν υπέρ των αιτημάτων για βιώσιμες μακροχρόνιες παραχωρήσεις και σε εύλογες τιμές, αλλά και μέτρων ενίσχυσης του ενδιαφέροντος για τα ξύλινα παραδοσιακά σκάφη.
Ο Πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας Γ. Στασινός δήλωσε: Είναι ζήτημα εθνικής σημασίας η διάσωση των παραδοσιακών ναυπηγείων της χώρας!!
Αναλυτικότερα…
«Μπήκαμε μπροστά προκειμένου να συγκεντρώσουμε όλες τις δυνάμεις και να κάνουμε κάτι που θα έπρεπε να είναι αυτονόητο» επικαλούμενος και απόφθεγμα του Ουίνστον Τσόρτσιλ που έλεγε ότι: «τίποτε δεν είναι λιγότερο κοινό από την κοινή λογική».
Πρόσθεσε δε ότι διαφορετικά «δεν θα χαθούν απλά τα καρνάγια, κάποιες επιχειρήσεις, αλλά πρόκειται για ένα θέμα εθνικής σημασίας».
Εξέφρασε την ελπίδα η σημασία αυτή της διάσωσης των καρνάγιων να γίνει αντιληπτή από όλους και να υπάρξουν αποτελέσματα. «Ας καταφέρουμε να πετύχουμε έναν μικρό στόχο, να μπορέσουμε να πούμε ότι λύσαμε ένα σημαντικό ζήτημα για τη χώρα».
Ο Υπουργός Ναυτιλίας Χρ. Στυλιανίδης: Στο ΕΣΠΑ 2021-2027 η Ναυπηγοεπισκευή με ένταξη των Καρνάγιων
Συγκεκριμένα: Αφού ενημέρωσε ότι η νομική διάταξη που περιλαμβάνει το ζήτημα της παραχώρησης χρήσεων γης στον αιγιαλό βρίσκεται στο συναρμόδιο Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, στάθηκε ιδιαίτερα στην τέχνη της ξυλοναυπηγικής.
Όπως είπε ο Υπουργός «υπάρχει παγκόσμιο ενδιαφέρον όχι γιατί είναι παραδοσιακή τέχνη αλλά γιατί από αυτή μπορούν οι νέοι ναυπηγοί να δημιουργήσουν καινοτόμα πλοία ειδικά τώρα που μιλάμε για πράσινη ανάπτυξη. Φαίνεται ότι μέσα από την παράδοση μπορούμε να παράξουμε και άλλα αποτελέσματα».
Τόνισε επίσης ότι τα τελευταία χρόνια διακυβεύεται η συνέχιση της δραστηριότητας στα καρνάγια «καθώς αντιμετωπίζονταν ως καταπατητές που καταλάμβαναν παράνομα τον αιγιαλό ασχέτως που σε κάποιες περιπτώσεις τα καρνάγια αυτά βρίσκονται στο ίδιο σημείο για αιώνες». «Είναι παράλογο!», σημείωσε. Και αυτό, όπως εξήγησε, προσπαθεί να αντιμετωπίσει το Υπουργείο με τη σχετική διάταξη που προωθεί και όπως πρόσθεσε θα πρέπει να περάσει σύντομα από τη Βουλή. «Αν καταφέρουμε να περιληφθεί σε δικό μας νομοσχέδιο που ετοιμάζεται, θα το υπερασπιστώ εγώ ο ίδιος στο Κοινοβούλιο».
Ταυτόχρονα, ο κ. Στυλιανίδης υπογράμμισε το ζήτημα της οργάνωσης του κλάδου με σύγχρονα δεδομένα κάτι στο οποίο το Υπουργείο Ναυτιλίας δίνει ιδιαίτερη σημασία και ήδη έχει υλοποιήσει 13 παρεμβάσεις για τα ξύλινα σκάφη και τα καρνάγια. Ανάμεσα σε αυτές είναι η περιγραφή – ορισμός των καρνάγιων για πρώτη φορά στην ελληνική νομοθεσία, η δημιουργία Μητρώου, η επίλυση του ζητήματος των παραχωρήσεων στον αιγιαλό, να χαρακτηρίζονται παραδοσιακά σκάφη και σκάφη πέραν των πλοίων αναψυχής και να δημιουργηθούν σχολές με ειδικότητες που σχετίζονται με τη ναυπηγική βιομηχανία. «Προκειμένου να ολοκληρωθούν αυτές οι παρεμβάσεις βρισκόμαστε σε συνεργασία με το Υπουργείο Οικονομικών και τα Λιμενικά Ταμεία» πρόσθεσε.
Ο κ. Στυλιανίδης έκανε επίσης γνωστό ότι στο πλαίσιο της προσπάθειας ενίσχυσης του ευρύτερου «Cluster της Ναυτιλίας» έχει επιτευχθεί, μέσω διαπραγμάτευσης με την ΕΕ, να ενταχθεί στο ΕΣΠΑ 2021-2027 η ναυπηγοεπισκευή, με ένταξη και των καρνάγιων. Στην ημερίδα έγινε γνωστό επίσης ότι οι σχετικές ανακοινώσεις για τη νέα δράση του ΕΣΠΑ θα γίνουν τον Μάρτιο και θα περιλαμβάνει και ενισχύσεις – σύνδεση του ιδιωτικού τομέα.
Κλείνοντας, ο Υπουργός αναφέρθηκε και στη συνεργασία του με τον Πρόεδρο του ΤΕΕ λέγοντας ότι είναι ένα δείγμα για το πώς πρέπει να συμπεριφερόμαστε για να παράγουμε αποτελέσματα. Στη συνάντηση που είχαν με την ιδιότητά του ως Υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, διαπιστώθηκε ότι δεν είχε πραγματοποιηθεί μετά από 50 χρόνια προσεισμικός έλεγχος στα κτίρια.
Παράλληλα, «συμπέσαμε σε δύο πράγματα στο ότι είμαστε αθόρυβοι μέχρι παρεξηγήσεως και πρακτικοί» γεγονός που οδήγησε στο μεγάλο θετικό βήμα του προσεισμικού ελέγχου σε δημόσια κτίρια, όπως περιέγραψε. Μάλιστα, πρόσθεσε ότι «αν πάω κάποτε στην Κύπρο θα τον καλέσω να έρθει, να βοηθήσει και εκεί».
Ακολουθούν προτάσεις ειδικών εμπειρογνωμόνων επί του θέματος
Αντ. Μοροπούλου – Ομότ. Καθηγ. ΕΜΠ: Ανάγκη δημιουργίας συν-αντίληψης που θα οδηγήσει στη διάσωση των καρνάγιων, σημειώνοντας επίσης από τα 300 παραδοσιακά ναυπηγεία που υπήρχαν κάποτε στη χώρα, σήμερα λειτουργούν μόλις 60 με 70.
Ως κύριο λόγο εντόπισε την έλλειψη θεσμικού πλαισίου ή την έλλειψη κατανόησης του υπάρχοντος θεσμικού πλαισίου. Χαρακτήρισε δε, βασικό σημείο για την επίλυση θεμάτων παραχώρησης χρήσης αιγιαλού με την παράταση του σχετικού άρθρου 14α του νόμου 2971/2001. Η συν αντίληψη και συνέργεια θα οδηγήσει σε αποτελέσματα που θα θωρακίσουν τα καρνάγια της χώρας. «Γιατί θέλουμε αύριο η ναυπηγοεπισκευαστική δραστηριότητα να διεξάγεται από καρνάγια και όχι από τη γείτονα χώρα» πρόσθεσε.
Αθ. Τσιούρας (Γ.Γ. Δημόσιας Περιουσίας): Υπάρχει κάθε διάθεση να δοθεί λύση στο ζήτημα της παραχώρησης και του τιμήματος.
Ο Γενικός Γραμματέας διαβεβαίωσε ότι «υπάρχει κάθε διάθεση και από το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών να δοθεί μία λύση στο ζήτημα», ενώ εξετάζεται με πολύ μεγάλη προσοχή η πρόταση που έχει καταθέσει το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής. «Θέλουμε να έχουμε τους περιορισμούς, να είμαστε σύμφωνοι με Σύνταγμα, να μην έχουμε κάποιο πρόβλημα με το ΣτΕ και να μην δώσουμε λάθος μήνυμα με γενικευμένη παράταση προθεσμιών που θα επιτρέψει, ενδεχομένως, σε άλλες, πραγματικά αυθαίρετες και άσκοπες κατασκευές, να έχουν μία παράταση ζωής που δεν δικαιούνται» ξεκαθάρισε.
Ε. Κρητικός (Γ.Γ. Βιομηχανίας) : Είμαστε εδώ για να βοηθήσουμε όσο μπορούμε
Ο Γενικός Γραμματέας Βιομηχανίας Ελευθέριος (Λευτέρης) Κρητικός, εκπροσωπώντας τον Υπουργό Ανάπτυξης, «Είμαστε εδώ για να βοηθήσουμε όσο μπορούμε» και να κινηθούμε στο ζήτημα των επιχορηγήσεων» αφού δούμε το αδειοδοτικό.
Ευ. Κυριαζόπουλος (Γ.Γ. Ναυτιλίας και Λιμένων): Αν δεν δώσουμε νέα δουλειά στα ξύλινα σκάφη, τότε απλά θα συντηρούμε αυτά που υπάρχουν, για όσο υπάρχουν…
Συ-στράτευση ζήτησε, τονίζοντας ότι βασική του αρχή είναι να βλέπει τα ξύλινα σκάφη στη θάλασσα και όχι στα μουσεία. Πρέπει να δώσουμε και άλλους ρόλους στο ξύλινο σκάφος και πρέπει να το προστατεύσουμε. Ζήτησε να υπάρξει μία νέα λογική και να προωθείται το ξύλινο σκάφος προκειμένου να γίνει ελκυστικό καθώς έχει πολλά πλεονεκτήματα, ενώ αποτελεί και ένα «πράσινο» μέσο, παραπέμποντας στην κίνηση με ιστία και πανιά, που αποτελούν και πάλι πεδίο έρευνας στη ναυτοσύνη. «Αν δεν δώσουμε νέα δουλειά στα ξύλινα σκάφη, τότε απλά θα συντηρούμε αυτά που υπάρχουν, για όσο υπάρχουν. Βασικός σκοπός είναι να βρούμε το αύριο αυτών των σκαφών, να βρούμε δουλειά στη θάλασσα για αυτά τα σκάφη» τόνισε.
Ζ. Ροκίδης (Υποναύαρχος ΛΣ): Παρουσιάζοντας το project, ο Υποναύαρχος του ΛΣ ανέφερε ότι το ψηφιακό αποθετήριο περιλαμβάνει έγγραφα, ναυπηγικά σχέδια και φωτογραφίες από 905 σκάφη.
Όπως προέκυψε από τη δημιουργία του ψηφιακού αρχείου τα ξύλινα σκάφη χρονολογούνται από το 1910 έως σήμερα με τα περισσότερα να έχουν κατασκευαστεί τις δεκαετίες 1970, 1980, 1990 αλλά και πρόσφατα «γεγονός που αποδεικνύει τη σπουδαιότητα της ξυλοναυπηγικής τέχνης» όπως παρατήρησε. Επίσης, προέκυψε ότι κάθε χρόνο χαρακτηρίζονται ως παραδοσιακά 50 με 80 σκάφη, ενώ το διάστημα από το 2020 έως το 2022 παρατηρήθηκε αυξημένο ποσοστό, γιατί εκτός από τον χαρακτηρισμό νέων σκαφών εντάσσονται και οι ανανεώσεις. Επιπλέον, προκύπτουν στοιχεία για τον τόπο νηολόγησης και κυρίως τον τόπο κατασκευής του σκάφους που δημιουργούν χάρτες εντοπισμού σκαφών και καρνάγιων.
Στ. Φωτοπούλου (εκπρ. Υπ. Πολιτισμού): Από τον Σεπτέμβριο η λειτουργία της σχολής για την ξυλοναυπηγική τέχνη.
Εκπροσωπώντας τον Γενικό Γραμματέα Πολιτισμού, η Προϊσταμένη της Διεύθυνσης Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, αναφερόμενη στην ξυλοναυπηγική έκανε λόγο για «ίσως το υψηλότερο δείγμα τεχνικού πολιτισμού της νεότερης Ελλάδας». Από την πλευρά του Υπουργείου Πολιτισμού «έχουμε επιχειρήσει και είμαστε στο τέρμα μίας πρότασης δημιουργίας πειραματικής σχολής για τη μετάδοση της ξυλοναυπηγικής τέχνης με σημερινούς όρους». Εξέφρασε, μάλιστα, την ελπίδα «από τον Σεπτέμβριο να έχουμε τους ανθρώπους που θα μαθαίνουν αυτή την τέχνη». Σύμφωνα με την ίδια, η σχολή θα λειτουργήσει στη Σάμο, στο Μουσείο Ναυπηγικών και Ναυτικών Τεχνών, σε συνεργασία με το Δημόσιο ΙΕΚ. «Οι ταρσανάδες πρέπει να μείνουν, και αυτοί που μπαίνουν και δουλεύουν να είναι εκπαιδευμένοι γιατί τα προηγούμενα χρόνια χάσαμε ταρσανάδες κυρίως γιατί δεν δώσαμε σημασία στη δουλειά. Να ξαναφέρουμε την αξία στον τεχνίτη και την τέχνη» κατέληξε.
Π. Τσώνης (ΕΛΙΜΕ): Δίαυλο επικοινωνίας με τους φορείς διαχείρισης λιμένων για τις παραχωρήσεις στα καρνάγια.
Την ανάγκη η Ελλάδα να μην επιτρέψει να χαθούν τα ξύλινα σκάφη και η τέχνη του καραβομαραγκού καθώς δεν πρόκειται για απλό επάγγελμα ή τέχνη, αλλά για τον κρίκο στο παρόν και το παρελθόν της ελληνικής ναυτιλίας, επισήμανε. Δήλωσε αισιόδοξος και ότι πρόκειται για μεγάλο κεφάλαιο της ναυτιλιακής κληρονομιάς της χώρας μας που βρίσκεται σε κίνδυνο. «Η χώρα είχε κάποτε 17.000 ξύλινα σκάφη και σήμερα έχει έως 3.500, ενώ στην Τουρκία το επάγγελμα ανθεί με παραγγελίες από όλο τον κόσμο» σημείωσε χαρακτηριστικά.
Γρ. Γρηγορόπουλος (Καθηγητής ΕΜΠ): Να προχωρήσουν τα καρνάγια σε σύγχρονες μεθόδους κατασκευής ξύλινων σκαφών.
Ο ίδιος είχε επί τρία χρόνια αναλάβει, τη διαχείριση του ναυπηγείου στην Καβάλα, κατασκευάζοντας 15 σκάφη αλιευτικά και τρία κότερα.
«Εκείνο που δεν έγινε στα καρνάγια ήταν, να προχωρήσουν, παράλληλα με τα παραδοσιακά σκάφη, να κατασκευάζουν ξύλινα σκάφη και με σύγχρονες μεθόδους». Σημείωσε, χαρακτηριστικά, ότι: αν το ναυπηγείο δεν έχει δουλειά, κλείνει, εξηγώντας ότι στην κατασκευή είναι ανάγκη να εφαρμόζονται και οι δύο μέθοδοι, ενώ ο σύγχρονος τρόπος επιτρέπει και την απασχόληση λιγότερο πεπειραμένων τεχνιτών, όπως γίνεται και στο εξωτερικό.
Ζήτησε, επίσης, τη διαμόρφωση του θεσμικού πλαισίου προκειμένου να υποστηριχθεί περισσότερο η ανάπτυξη των καρνάγιων, ενώ εξήρε τη δουλειά των Ελλήνων τεχνιτών. Πρότεινε, το επάγγελμα του καραβομαραγκού και τα καρνάγια να ενισχυθούν και από το Υπουργείο Ανάπτυξης.
Στη συνέχεια παρουσίασε τη δουλειά που έχει γίνει στο ΕΜΠ και αφορά τις τεχνικές βελτίωσης των παραδοσιακών σκαφών και της αποτύπωσης παραδοσιακών σκαριών σε συνεργασία με τη Σχολή Τοπογράφων.
Κλείνοντας, πρότεινε, μεταξύ άλλων, να περιλαμβάνονται στις δυνατότητες ενός παραδοσιακού ναυπηγείου, η ναυπήγηση ξύλινων παραδοσιακών και σύγχρονων σκαφών, να γίνεται χρήση παραδοσιακών και σύγχρονων μεθόδων κατασκευής, να παρέχονται υπηρεσίες ανέλκυσης, καθέλκυσης, συντήρησης, να αξιοποιούνται οι σύγχρονες τεχνικές σχεδίασης για υψηλή ενεργειακή απόδοση και βιωσιμότητα καθώς και να υλοποιηθούν επενδύσεις σε μόνιμες στεγασμένες εγκαταστάσεις, κάτι που προϋποθέτει ιδιοκτησία του χώρου ή μακροχρόνιες συμβάσεις μίσθωσης.
Πρότεινε, τέλος, συνεργασία με την εγχώρια βιομηχανία κατασκευής εξοπλισμού σκαφών και στελέχωση με Ναυπηγούς Μηχανικούς.
Β. Βασιλειάδης (ΠΑ.Σ.ΝΑ.ΤΑ): Τα καρνάγια κλείνουν από αποφάσεις διοικητικής αποβολής.
Τα άμεσα και πιεστικά ζητήματα που αντιμετωπίζουν τα καρνάγια περιέγραψε ο Πρόεδρος του Πανελληνίου Συλλόγου Ναυπηγείων-Ταρσανάδων που συνδιοργάνωσε την ημερίδα διαβούλευσης.Ανέφερε μάλιστα συγκεκριμένα παραδείγματα όπως στη Μήλο και τη Ρόδο όπου υπάρχουν συγκεκριμένες αποφάσεις των Λιμενικών Ταμείων που έχουν αναστείλει ή ορίζουν ότι θα αναστείλουν τη λειτουργία καρνάγιων «χωρίς νόμιμη αιτιολογία». Αντίστοιχα, στη Θάσο η Κτηματική Υπηρεσία έχει επιβάλλει στο μοναδικό καρνάγιο που έχει απομείνει υψηλό πρόστιμο που το καθιστά μη βιώσιμο. «Θα πρέπει τα πρόστιμα να διορθωθούν ως μη ορθά» τόνισε. Έκανε λόγο, επίσης, για παραλείψεις στο νομοθετικό πλαίσιο που δημιούργησαν παρερμηνείες και αυτές πρέπει να διορθωθούν πριν χαθούν τα καρνάγια.
Δ. Παππάς (Σ.Δ.Ν.Μ.Ε): Η Πολιτεία να λάβει τα απαραίτητα μέτρα, για τη διάσωση και εξέλιξη της ναυπηγοεπισκευαστικής δραστηριότητας.
Στον κίνδυνο αφανισμού των καρνάγιων «λόγω ασύμμετρης ανάπτυξης και προώθησης του γρήγορου κέρδους του τουριστικού προϊόντος που τείνει να καταπιεί οποιαδήποτε άλλη παράκτια δραστηριότητα κυρίως στα νησιά» αναφέρθηκε ο Πρόεδρος του Συλλόγου Διπλωματούχων Ναυπηγών Μηχανικών Ελλάδας εκ των διοργανωτών της ημερίδας διαβούλευσης,Κάλεσε την Πολιτεία να λάβει τα απαραίτητα μέτρα για τη διάσωση και εξέλιξη της ναυπηγοεπισκευαστικής δραστηριότητας, ενώ στις άμεσες λύσεις θα πρέπει να είναι οι σαφείς ορισμοί και ένα κατανοητό νομικό πλαίσιο που θα έχει ως στόχο, μεταξύ άλλων, την απλοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης των καρνάγιων, την αξιοποίηση της εμπειρίας όμοιων μονάδων όπως τα καρνάγια στο Πέραμα και την ένταξη της ναυπηγοεπισκευής στον Αναπτυξιακό Νόμο.
Πλήθος παρεμβάσεων
Στην ημερίδα για τη διάσωση των παραδοσιακών ναυπηγείων της χώρας, πραγματοποίησαν παρέμβαση και εκπρόσωποι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Έθεσαν μεταξύ άλλων και το ζήτημα των χρήσεων γης, ζητώντας να ενημερωθούν σχετικά οι μελετητές που αναπτύσσουν τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια, προκειμένου να αποτραπούν προβλήματα στο μέλλον. «Απαιτούνται άμεσα μέτρα: θεσμική αναγνώριση και προστασία, οικονομική στήριξη, εκπαίδευση και μετάδοση γνώσης, και προβολή». Μετέφερε επίσης την αγωνία του, για την κατασκευή νέων πλοίων και τη μεταφορά της γνώσης μεταξύ των γενεών. Έχουν γίνει πολλά αιτήματα για παραχώρηση, και το δημοτικά λιμενικά ταμεία αρνούνται κάνοντας λανθασμένη ερμηνεία του νόμου, όπως είπαν πολλοί. Τέλος οφείλουν τα παραδοσιακά σκάφη να συνδυάζουν την ομορφιά της παράδοσης και την τεκμηρίωση της επιστήμης.
