Με έντονη αγανάκτηση και βαριές αιχμές κατά των τοπικών και κρατικών αρχών, ο πρόεδρος του Ινστιτούτου Κοινωνικών Κινημάτων και Ιστορίας Καπνού Καβάλας (ΙΚΚΙΚ), Γιάννης Βύζικας, απηύθυνε επιστολή προς το Υπουργείο Πολιτισμού, τους βουλευτές Καβάλας και το Δημοτικό Συμβούλιο, αναδεικνύοντας μια υπόθεση που, όπως τονίζει, συνιστά «έγκλημα κατά της βιομηχανικής και πολιτιστικής κληρονομιάς της πόλης».
Η επιστολή αφορά την απαξίωση και καταστροφή του μηχανολογικού εξοπλισμού του κτιρίου του πρώην ΕΟΚ, το οποίο επρόκειτο να μετατραπεί σε Μουσείο Βιομηχανικής Κληρονομιάς. Όπως αναφέρει, το ΙΚΚΙΚ από το 2014 είχε εκπονήσει σχέδιο αξιοποίησης των ορόφων του κτιρίου, με στόχο τη δημιουργία ενός μοναδικού βιωματικού μουσείου καπνού, στο οποίο τα παλιά μηχανήματα επεξεργασίας θα λειτουργούσαν και θα «διηγούνταν» την ιστορία του καπνεμπορίου στην Καβάλα.
Από τη Μελέτη στην Καταστροφή
Τα μηχανήματα, σύμφωνα με την επιστολή, λειτουργούσαν μέχρι και τον Ιούνιο του 2016 και απαιτούσαν μόνο στοιχειώδη συντήρηση. Ωστόσο, ο πρόεδρος του ΙΚΚΙΚ καταγγέλλει ότι με πρόσχημα την έλλειψη στατικής επάρκειας του κτιρίου – για την οποία, όπως σημειώνει, δεν υπάρχει καμία επίσημη μελέτη – ο Δήμος Καβάλας επέτρεψε την εγκατάλειψη, τη λεηλασία και τελικά την αποδόμηση των πολύτιμων ιστορικών μηχανών.
Η επιστολή αναφέρεται σε σειρά σοβαρών περιστατικών: την απομάκρυνση εμβόλων από τις πατητικές μηχανές, την εγκατάσταση αρχειοστασίου της Εφορίας στον ίδιο χώρο, αλλά και τους συστηματικούς βανδαλισμούς που – όπως τονίζεται – πραγματοποιήθηκαν χωρίς καμία αποτροπή, συνοδεία ή άδεια.
«Ο Δήμος Καβάλας κατέστη συνεργός στο έγκλημα της λεηλασίας των μηχανημάτων και στην απώλεια δια παντός της πολιτιστικής και βιομηχανικής του κληρονομιάς» αναφέρει χαρακτηριστικά ο πρόεδρος του ΙΚΚΙΚ, κάνοντας λόγο για ένα «καλά ενορχηστρωμένο σχέδιο».
«Μουσείο-Γυάλα» ή Ζωντανή Ιστορία;
Ο Γιάννης Βύζικας εκφράζει ιδιαίτερη ανησυχία για την προτεινόμενη τοποθέτηση υαλοπινάκων γύρω από τα εναπομείναντα μηχανήματα, χαρακτηρίζοντας την κίνηση αυτή ως προσβολή:
«Τα μηχανήματα δεν είναι χρυσόψαρα σε γυάλα. Δεν αφηγούνται ιστορία όταν είναι ακινητοποιημένα. Η βιομηχανική κληρονομιά έχει αξία όταν ζωντανεύει μπροστά στον επισκέπτη».
Κατά τον ίδιο, η φιλοσοφία πίσω από ένα τέτοιο μουσείο δεν είναι να στήνεται ένα στατικό «παλιατζίδικο», αλλά να παρουσιάζεται ολόκληρη η κοινωνική, τεχνολογική και εργατική διάσταση της ιστορίας του καπνού στην Καβάλα.
«Οι Βάνδαλοι Ήταν Αόρατοι Φαντομάδες»
Με δραματικούς τόνους, ο πρόεδρος του ΙΚΚΙΚ περιγράφει την καταστροφή των λουτρών, των ιματιοθηκών και ακόμη και την αφαίρεση εξοπλισμού υγιεινής από τις τουαλέτες των εργατριών, αφήνοντας υπόνοιες για οργανωμένο πλιάτσικο υπό την ανοχή – ή και συμμετοχή – των αρμοδίων.
«Το ερώτημα είναι πώς εισήλθαν αυτοί οι άνθρωποι σε δημόσιο χώρο χωρίς άδεια και συνοδεία υπαλλήλων του Δήμου. Και πού ήταν οι αρχές;»
Παρά τις καταγγελίες στην αστυνομία και τη γνωστοποίηση περιστατικών στα ΜΜΕ, δεν υπήρξε καμία ουσιαστική αντίδραση. «Η υπόθεση μπήκε στο αρχείο. Η ατιμωρησία θα εμπνέει πάντα τους επόμενους βαρβάρους» σημειώνει πικρά ο κ. Βύζικας.
Έκκληση για Συμπαράσταση
Κλείνοντας την επιστολή του, ο πρόεδρος του ΙΚΚΙΚ καλεί όλους τους θεσμικούς φορείς, τις τοπικές αρχές και την κοινωνία των πολιτών να στηρίξουν τον αγώνα για τη δημιουργία ενός πραγματικού Μουσείου Βιομηχανικής Κληρονομιάς, αντάξιου της ιστορίας της Καβάλας – της «Μέκκας του Καπνού».
«Η ισχύς εν τη ενώσει. Αν δεν προστατεύσουμε την ιστορία μας, πώς θα εμπνευστούμε το μέλλον;»
