Το “φάντασμα” του αλυτρωτισμού και της μισαλλοδοξίας εμφανίστηκε και πάλι στην Καβάλα άμα τη δημοσιοποίηση των πληροφοριών για την αποκατάσταση του ανδριάντα του Έλληνα στρατιώτη, ενός ανδριάντα ο οποίος είχε κατασκευαστεί τη δεκαετία του 1930 -επί δημαρχίας Μιχάλη Λωλίδη- και αργότερα κομματιάστηκε και πετάχτηκε στη θάλασσα από τις βουλγαρικές αρχές κατοχής. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι τα αποκαλυπτήρια του ανδριάντα θα λάβουν χώρα στα 103α Ελευθέρια της πόλης, στα τέλη Ιουνίου, παρουσία μάλιστα του Προέδρου της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλου.
Επειδή πολλοί μίλησαν για θέματα αισθητικής…Δεν αμφισβητούμε ότι ο ανδριάντας μπορεί να χρήζει παρεμβάσεων και συντήρησης από συντηρητές αρχαιοτήτων, όπως προτείνει, σε σχετική του ανακοίνωση, ο τέως δήμαρχος Καβάλας Κωστής Σιμιτσής (κάποιοι εκτιμούν ότι είναι ορθότερη η αποκατάστασή του με την σημερινή του μορφή για να θυμίζει σε όλους μας τα όσα διέπραξαν οι φασίστες Βούλγαροι κατακτητές -δεν συμφωνούμε απαραίτητα με αυτή την άποψη, αλλά καλοδεχούμενη).
Ούτε αμφισβητούμε ότι πιθανόν να χρειαστεί μια προσεκτικότερη επιλογή του χώρου στον οποίο θα τοποθετηθεί ο ανδριάντας -μιας και η κεντρική πλατεία της πόλης είναι για να την βομβαρδίσεις, να την ξεθεμελιώσεις και να την φτιάξεις ξανά από την αρχή.
Ίσα ίσα, χρειάζεται μια πραγματικά προσεκτική και επιστημονική προσέγγιση του όλου θέματος προκειμένου και να αποκατασταθεί το άγαλμα και να μην υπάρξουν προβλήματα αισθητικής φύσεως.
Αυτό που αμφισβητούμε και μας προκαλεί έκπληξη είναι η προσπάθεια κάποιων να συνδέσουν την αποκατάσταση του ανδριάντα με…ακροδεξιές και μισαλλοδοξίες, με ακύρωση της προσπάθειας προσέγγισης και φιλίας με την Βουλγαρία, ακόμα και με…υπονόμευση της αναπτυξιακής πορείας του τόπου μας!
Επειδή έχουμε χάσει λίγο την μπάλα, ώρα να την πάρουμε ξανά στα χέρια μας (ή στα πόδια μας -όπως θέλετε):
- Ισχυρίζονται κάποιοι σε άρθρα τους ότι η αποκατάσταση του ανδριάντα θα επηρεάσει, δήθεν, αρνητικά τις προσπάθειές μας για ανάπτυξη μέσω του τουρισμού, μιας και θα απομακρύνει από την πόλη μας τους Βούλγαρους τουρίστες που θα θελήσουν να έρθουν στα μέρη μας.
Με το σκεπτικό αυτό, μήπως πρέπει να απομακρύνουμε το μνημείο για την σφαγή στους Φιλίππους; Βούλγαροι ήταν αυτοί που την διέπραξαν, στο κάτω κάτω, δεν είναι politically correct να τους το θυμίζουμε…
Ακόμα περισσότερο, μήπως πρέπει να προτείνουμε (μιας και δεν έχουμε την αρμοδιότητα να το κάνουμε από μόνοι μας) να απομακρυνθεί το μνημείο για την σφαγή στην μαρτυρική πόλη του Δοξάτου και να σταματήσουμε να αναφερόμαστε σε αυτήν; Μιλάμε για ένα από τα πλέον στυγνά εγκλήματα πολέμου στην διάρκεια της Κατοχής, ασχέτως αν συχνά “παραγκωνίζεται” λόγω ανάλογων εγκλημάτων που διέπραξαν οι Γερμανοί σε μέρη όπως τα Καλάβρυτα, το Δίστομο, η Κάνδανος ή το Κομμένο. - Μπορεί προηγουμένως να αναφερθήκαμε στα μνημεία, αλλά θυμίζουμε και κάτι άλλο: ότι οι Βούλγαροι δεν ήρθαν στα μέρη μας το 1941 (κατά παράβαση κάθε κανόνα διεθνούς δικαίου, μιας και η Βουλγαρία δεν είχε κηρύξει τον πόλεμο στην Ελλάδα) ως “φίλοι” και “τουρίστες”, αλλά ούτε και ως κατακτητές -σε αντίθεση με τους Γερμανούς ή τους Ιταλούς.
Ήρθαν με έναν συγκεκριμένο στόχο: να κάνουν πράξη τα όνειρά τους για έξοδο στο Αιγαίο και να δημιουργήσουν συνθήκες εκβουλγαρισμού του ντόπιου στοιχείου.
Μπορεί κάποιοι να θέλουν επιμελώς να συγκαλύψουν το κεφάλαιο των “βουλγαρογραμμένων” και να το θάψουν στην λήθη του παρελθόντος αλλά κάτι τέτοιο δεν μπορεί να γίνει εύκολα. Και δεν μιλάμε για τους ανθρώπους που εξαναγκάστηκαν να “βουλγαρογραφτούν” για να παίρνουν ένα κομμάτι ψωμί για την πεινασμένη οικογένειά τους, αλλά για αυτούς που είχαν περιουσίες και προσπάθησαν να τις σώσουν (ή και να τις αυγατίσουν).
Θυμάται κανένας όσους αρνήθηκαν να “βουλγαρογραφτούν” και έχασαν τα κτήματά τους από την μια μέρα στην άλλη (όπως ο συγχωρεμένος ο παππούς του γράφοντος); Θυμάται κανένας τον Ιωάννη Κυρατζή, που με κίνδυνο της ζωής του φύλαξε στο σπίτι του τα Δημοτολόγια και τα βιβλία με τις Ληξιαρχικές Πράξεις; Ή μήπως η θύμισή τους θα σκανδαλίσει τους τουρίστες και τους υποψήφιους επενδυτές;
Θυμούνται άραγε όλοι αυτοί που ευαγγελίζονται την ανάπτυξη μέσω του τουριστικού κεφαλαίου και την καταπολέμηση της μισαλλοδοξίας και του φασισμού τις καταστροφές και λεηλασίες αρχαιολογικών και θρησκευτικών κειμηλίων (όπως στην Ι.Μ. Παναγίας της Εικοσιφοίνισσας), κειμηλίων που δεν επιστράφηκαν ποτέ;
Και φυσικά ούτε μια συγνώμη! Ούτε μια αναγνώριση των όσων διέπραξαν οι φασίστες που κατέλαβαν την Καβάλα! Ακόμα και οι Γερμανοί έχουν ζητήσει συγνώμη για τα εγκλήματα των ναζί…Από την στιγμή που δεν ζητούν συγγνώμη για τα εγκλήματα που διέπραξαν, δεν ισοδυναμεί αυτό με μια έμμεση “παραδοχή” ότι καλώς έπραξαν ότι έπραξαν; Άρα ποιοι είναι οι αλυτρωτικοί και οι εθνικιστές; - Να θυμίσουμε επίσης ότι ο ανδριάντας του Έλληνα στρατιώτη στήθηκε προπολεμικά, επί δημαρχίας Μιχάλη Λωλίδη, για να θυμίζει τους απελευθερωτικούς αγώνες του ελληνικού στρατού την περίοδο των Βαλκανικών Πολέμων (περίοδο στην οποία απελευθερώθηκε η Καβάλα)
Δεν θα κρίνουμε το ότι κάποιοι επέλεξαν στο παρελθόν να στήσουν ένα άγαλμα Έλληνα στρατιώτη σε μια πόλη που απελευθερώθηκε από το ναυτικό. Μικρή σημασία έχει, άλλωστε, αυτό το πράγμα.
Απλά γεννιέται η εξής απορία (τραβηγμένη, ίσως, αλλά ως ένα βαθμό εύλογη): Αυτοί που δεν θέλουν να στηθεί ξανά στην θέση του ο ανδριάντας του Έλληνα στρατιώτη μήπως θέλουν να ξεχάσουν και το πώς απελευθερώθηκε η Καβάλα; Μήπως θέλουν να ξεχάσουν το ότι κάποιοι έδωσαν την ζωή τους για να μπορέσουμε σήμερα να μιλάμε και να γράφουμε στα ελληνικά, αλλά και να σκεπτόμαστε ελεύθερα και δημοκρατικά (ακόμα και αν διαφωνούμε κάθετα με τις ιδέες τους);
Μας εκπλήσσει επίσης η αναφορά -μέσα από δημοσιεύματα- σε “ανθρώπους των γραμμάτων, της τέχνης και γενικότερα του πολιτισμού που σκέφτονται ακόμα και να εκφράσουν δημόσια και επίσημα την άρνησή τους για την τοποθέτηση αυτού του αγάλματος” (ίσως όσοι εκφράζονται υπέρ της τοποθέτησης δεν μπορούν να λογίζονται άνθρωποι των γραμμάτων, της τέχνης και του πολιτισμού). Αυτοί οι άνθρωποι έχουν ποτέ τους σκεφτεί ότι, αν δεν πολεμούσαν οι Έλληνες στρατιώτες για την απελευθέρωση της πατρίδας (ασχέτως ιδεολογικών πεποιθήσεων -στην τελική, ακόμα και οι αντάρτες που πολέμησαν με το ΕΑΜ στην Κατοχή ήταν Έλληνες που ζητούσαν να φύγουν από τον τόπο μας οι κατακτητές) δεν θα μπορούσαν να εκφραστούν ελεύθερα; Πόσοι και πόσοι άνθρωποι των γραμμάτων και της τέχνης δεν πολέμησαν για την πατρίδα -και πολλοί από αυτούς έδωσαν την ζωή τους; - Και επίσης δεν πρέπει να ξεχνάμε και το μνημείο υπέρ των Εβραίων Καβαλιωτών που έπεσαν θύματα επίσης του φασισμού και του εθνικοσοσιαλισμού. Έκανε πολύ καλά η Δημοτική Αρχή -με πρωτεργάτη τον Μιχάλη Λυχούνα– που προχώρησε στην τοποθέτηση του μνημείου, απλά οι όποιες φωνές (ακόμα και οι χαρακτηρισμοί περί φασιστικής συμπεριφοράς και φιλοναζισμού σε βάρος της δημάρχου Δήμητρας Τσανάκα) ακούστηκαν για την αναβολή της εκδήλωσης των αποκαλυπτηρίων του λόγω…του μεγέθους του Άστρου του Δαυίδ!
Εν κατακλείδι:
Κανείς δεν λέει ότι πρέπει να σταματήσουμε να δεχόμαστε Βούλγαρους παραθεριστές ή επενδυτές -όπως στην Θάσο ή στην Κεραμωτή- επειδή στο παρελθόν οι πρόγονοί τους έκαναν τόσα και τόσα εγκλήματα σε βάρος του ντόπιου στοιχείου -ίσα ίσα, καλώς να ορίσουν. Ουδείς άλλωστε αντιμετώπισε κάποιο πρόβλημα εδώ και τόσα χρόνια, δεν θα αντιμετωπίσουν ούτε και τώρα.
Απλά αυτό που λέμε είναι πως ένας από τους βασικότερους κλάδους των γραμμάτων, της τέχνης και γενικότερα του πολιτισμού είναι και η ιστορία.
Μόνο αν γνωρίζουμε πολύ καλά την ιστορία μας (όλοι μας – είτε Έλληνες είτε αλλοδαποί) μπορούμε να προχωρήσουμε μπροστά, έχοντας διδαχτεί από τα λάθη του παρελθόντος.
Αν ξεχάσουμε την ιστορία μας, τότε το δίχως άλλο είμαστε καταδικασμένοι να την ξαναζήσουμε…
Αν πάλι κάποιοι θέλουν να διδασκόμαστε μια αποστειρωμένη ιστορία, γεμάτη με αναφορές για “αγάπη και συναδέλφωση μεταξύ των λαών” και “συνωστισμούς”, τότε καλά θα κάνουν να θυμούνται ότι η ιστορία είναι μια πολύ ζηλιάρα και “απαιτητική” γυναίκα. Και η εκδίκηση μιας πολύ ζηλιάρας γυναίκας όταν την ξεχνάμε είναι πολύ βαριά…
