Μια απόφαση που έλαβε το Δημοτικό Συμβούλιο Θάσου στις 29 Οκτωβρίου του περασμένου έτους, αλλά που μόλις τις τελευταίες φορές είδε το φως της δημοσιότητας, έχει προκαλέσει αναστάτωση στο “σμαραγδένιο νησί” – αλλά και πολλά ερωτηματικά.
Η απόφαση αυτή -την οποία μπορείτε να δείτε στη ΔΙΑΥΓΕΙΑ πατώντας εδώ– αφορά την κοπή μιας μεγάλης ποσότητας δέντρων τύπου “μαύρη πεύκη” με σκοπό την κατασκευή δικτύου παροχής ηλεκτρικού ρεύματος σε ένα λατομείο πάνω από τις Μαριές. Η απόφαση αυτή είχε εγκριθεί κατά πλειοψηφία, με 12 συμβούλους να ψηφίζουν υπέρ, 7 να ψηφίζουν κατά και 3 να απέχουν (απουσίαζαν 5 σύμβουλοι, εις εκ των οποίων ήταν και ο τέως δήμαρχος Θάσου Κώστας Χατζηεμμανουήλ).
Η ποσότητα δέντρων που θα κοπεί, σύμφωνα με την απόφαση, ανέρχεται σε περίπου 108 χωρικά κυβικά μέτρα (για την ακρίβεια 108,591 χ.κ.μ.), ενώ η δε κοπή τους θα ξεκινήσει από τις κεραίες της ΟΤΕ TV στο Υψάριο και θα καταλήξει στο λατομείο – στη θέση “Ψιτάκι”. Οι μισθωτές θα πρέπει να εκτελέσουν την υλοτομία μέσα σε 100 μέρες από την υπογραφή σχετικής σύμβασης (και με δυνατότητα να γίνουν 130), θα εμπορευθούν την ξυλεία και θα την στοιβάξουν σύμφωνα με όρους που αναγράφονται στην απόφαση.
Τα ερωτηματικά
Τα ερωτηματικά που έχουν προκύψει από την απόφαση αυτή είναι αρκετά:
α) Η απόφαση του ΔΣ Θάσου βασίστηκε σε προγενέστερη εισήγηση της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής (την 69/2020). Ενώ η εισήγηση ψηφίστηκε κατά πλειοψηφία (με 3 υπέρ, 2 κατά και 2 απόντες), όσοι την καθαρόγραψαν ανέφεραν πως η απόφαση ελήφθη “ομόφωνα”! (δείγμα βιασύνης και απροσεξίας ή μήπως είναι κάτι άλλο; )
β) Στην απόφαση του ΔΣ Θάσου γίνεται λόγος για ένα έγγραφο του Δασαρχείου Θάσου, που συντάχθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2019 (το υπ’αριθμόν 17.401), και στο οποίο γίνεται λόγος για “αλλαγή συντεταγμένων”!
Το παρασκήνιο γύρω από αυτή την “αλλαγή συντεταγμένων” κάνει λόγο για:
– ένα λατομείο που λειτουργούσε επί 30 χρόνια (ως το 2015) σε δημοτική έκταση (εμβαδού περίπου 96 στρεμμάτων) και επαναλειτούργησε το 2018,
– το ότι το λατομείο λειτουργεί σε δημοτική έκταση επιβεβαιώθηκε στις 4 Δεκεμβρίου 2018 μετά από έγγραφο του δασαρχείου Θάσου. Επίσης, τον Αύγουστο του 2019 εγκρίθηκαν και οι περιβαλλοντικοί όροι για την εκμετάλλευση των 96 αυτών στρεμμάτων, στους οποίους αναφέρεται ρητά πως “θα πρέπει να περιοριστεί η εκμετάλλευση και η απόθεση στείρων εντός της αδειοδοτημένης έκτασης”
– σε καταγγελία που υποβλήθηκε στον “Συνήγορο του Πολίτη” από κατοίκους των Μαριών έγινε γνωστό πως οι υπεύθυνοι του λατομείου επέκτειναν τις δραστηριότητές τους σε 2 παρακείμενες δασικές εκτάσεις (εμβαδού 11,2 και 6,2 στρεμμάτων, αντίστοιχα) στα βόρεια και ανατολικά της πρότερης εγκατάστασης, οι οποίες είναι και δημόσιες και αναδασωτέες (κηρύχθηκαν μετά την πυρκαγιά του 2016 από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας-Θράκης).
Μάλιστα η επέκταση αυτή, σύμφωνα με την ίδια καταγγελία, δεν φαίνεται να έγινε με μια τροποποιημένη άδεια αλλά με την ίδια άδεια που ίσχυε ως και το 2015 (δηλ. για την πρότερη εγκατάσταση) – και με τους περιβαλλοντικούς όρους που αφορούν την πρότερη εγκατάσταση των 96 στρεμμάτων.
Για τον λόγο αυτό, η ΠΕ Καβάλας είχε επιβάλλει πρόστιμα ενώ, παράλληλα, εκδόθηκε και πρωτόκολλο διοικητικής αποβολής – το οποίο, όμως, δεν έχει εφαρμοστεί ως σήμερα.
– Η “αλλαγή συντεταγμένων” στηρίζεται, σύμφωνα με το ρεπορτάζ, σε αίτημα που κατατέθηκε στο δασαρχείο Θάσου από τη διοίκηση του λατομείου, η οποία φέρεται να ισχυρίστηκε πως ο χαρακτηρισμός των 2 επιπλέον εκτάσεων ως “δημόσιες” και “αναδασωτέες” είχε βασιστεί σε παλαιότερο τοπογραφικό διάγραμμα, και πως πλέον τα δεδομένα έχουν αλλάξει.
– Το λατομείο βρίσκεται εντός Ζώνης Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) και εντός του Ευρωπαϊκού Οικολογικού Δικτύου ΝΑΤURA 2000 με κωδική Ονομασία GR 1150012 (Όρος Υψάριο και Παράκτια Ζώνη) καθώς απέχει ελάχιστα από τις πηγές, τους καταρράκτες, το φράγμα και τη λίμνη των Μαριών.
Γιατί αυτή η αναφορά στις επεκτάσεις;
Στο σημείο αυτό ο αναγνώστης μπορεί να αναρωτηθεί για ποιο λόγο γίνεται αναφορά στις επεκτάσεις του λατομείου σε 2 περιοχές εκτός αυτού.
Η απάντηση είναι, δυστυχώς, πολύ απλή: διότι, σύμφωνα με την απόφαση του ΔΣ Θάσου, η κοπή των δέντρων θα γίνει στις 2 αυτές περιοχές!
Μάλιστα, σύμφωνα με την απόφαση του ΔΣ Θάσου, η παραγόμενη ξυλεία θα εμπορευθεί από τους μισθωτές που θα εκτελέσουν την υλοτομία και θα καταβληθεί στο δήμο Θάσου το αντίστοιχο μίσθωμα που θα οριστεί από τη δημοπρασία (το ελάχιστο όριο της πρώτης προσφοράς είναι τα 15 €).
Και το ερώτημα είναι: “Θα καταβληθεί στον δήμο Θάσου μίσθωμα από κοπή δέντρων που θα γίνει σε δημόσια έκταση;”
Η απάντηση που δίνει το δασαρχείο Θάσου σε αυτό το ερώτημα φαίνεται πως είναι αρνητική -σύμφωνα με το προαναφερθέν έγγραφο 17.401/12-09-2019-, ωστόσο τα ερωτηματικά παραμένουν.
“Δεν είναι καθαρισμός, είναι αποψίλωση”
Σε κάθε περίπτωση, το γεγονός είναι ένα: πως, με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου Θάσου, έχει δοθεί η άδεια για την κοπή μιας πολύ μεγάλης ποσότητας ξυλείας σε ένα νησί στο οποίο μπορεί, μεν, οι δασικές εκτάσεις να αναγεννώνται και να επεκτείνονται σταδιακά (μετά και τις μεγάλες πυρκαγιές των περασμένων ετών) αλλά οποιαδήποτε απομείωσή τους μπορεί να αποβεί μοιραία (τόσο από περιβαλλοντικής άποψης όσο και από πλευράς πολιτικής προστασίας – μιλάμε, άλλωστε, για ένα νησί που κάθε χρόνο ζει με τον “εφιάλτη” των πλημμυρών και των πυρκαγιών).
Ήδη μάλιστα, σύμφωνα με αναφορές κατοίκων του νησιού, έχει ξεκινήσει όχι απλά μια προσπάθεια καθαρισμού της περιοχής αλλά μια ευρύτερη προσπάθεια αποψίλωσής της (όπως μπορείτε να δείτε στις παρακάτω φωτογραφίες, οι οποίες αναρτήθηκαν στην σελίδα “Θάσος: Νερό SOS” στο Facebook).
Οι πληροφορίες μας, πάντως, κάνουν ήδη λόγο για κινητοποίηση περιβαλλοντικών οργανώσεων με έδρα τη Θάσο, τα μέλη των οποίων έχουν ενημερώσει και περιφερειακούς συμβούλους της μείζονος αντιπολίτευσης. Δεν αποκλείεται, μάλιστα, ακόμα και προσφυγή στα δικαστήρια για την ακύρωση της επίμαχης απόφασης.
Τι είναι η “μαύρη πεύκη”
Σύμφωνα με τον ιστότοπο του Φορέα Διαχείρισης Πάρνωνα-Μούστου-Μαινάλου & Μονεμβασιάς (στην αρμοδιότητα του οποίου εμπίπτουν -μεταξύ άλλων- και δάση με μαύρη πεύκη),
Η μαύρη πεύκη είναι δέντρο ύψους 20-40 m, με κορμό ευθυτενή και κόμη στην αρχή πυραμιδοειδή, αργότερα ομπρελοειδή. Συνήθως εμφανίζεται σε υψόμετρο από 500 έως 1600 m και πολλαπλασιάζεται με σπόρους. Το είδος αντέχει σε χαμηλές θερμοκρασίες και χαρακτηρίζεται ως λιτοδίαιτο και ξηρανθεκτικό. Είναι δυνατόν να αναπτυχθεί σε ξερά και άγονα εδάφη και επάνω σε διάφορα είδη πετρωμάτων. Προστατεύει και βελτιώνει το έδαφος.
Τα δάση μαύρης πεύκης (Pinus nigra subsp. nigra), αν και σχετικά κοινά στην Ελλάδα, αποτελούν έναν σχετικά σπάνιο τύπο δασών, με περιορισμένη εξάπλωση στην Ευρώπη. Για τον λόγο αυτό καθώς και για τη μεγάλη γενετική τους ποικιλότητα απολαμβάνουν ιδιαίτερο καθεστώς προστασίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση – αλλά και στην Ελλάδα.
Τα δάση μαύρης πεύκης φιλοξενούν πολλά και σημαντικά είδη φυτών και ζώων, παίζουν σπουδαίο ρόλο στην προστασία των ορεινών εδαφών από τη διάβρωση, ενώ έχουν και οικονομική σημασία λόγω της παραγωγικότητάς τους σε ξύλο υψηλής ποιότητας.
Τα δάση μαύρης πεύκης συγκροτούν τον τύπο οικοτόπου προτεραιότητας «(Υπο) Μεσογειακά πευκοδάση με ενδημικά μαυρόπευκα» με κωδικό 9530 του Παραρτήματος Ι της Οδηγίας 92/43/ΕΕ. Αποτελεί τύπο οικοτόπου προτεραιότητας με εξαιρετική αντιπροσωπευτικότητα και διατήρηση καθώς και εξαιρετική συνολική αξία.
Αξίζει, επίσης, να αναφερθεί και το ψήφισμα που ενέκρινε στις 13 Οκτωβρίου 2020 το δημοτικό συμβούλιο Μαρωνείας-Σαπών για την ανακήρυξη του δάσους Μαύρης Πεύκης που βρίσκεται στα Πετρωτά σε μνημείο της φύσης. Ένα ψήφισμα στο οποίο τονίζεται πως
«Τα δάση Μαύρης Πεύκης αποτελούν έναν σπάνιο τύπο δασών, που φιλοξενούν πολλά και σημαντικά είδη φυτών και ζώων, παίζουν σπουδαίο ρόλο στην προστασία των ορεινών εδαφών από τη διάβρωση και έχουν μεγάλη οικονομική σημασία, λόγω της παραγωγικότητας, προστατεύονται από την Ευρωπαϊκή και την Ελληνική νομοθεσία και αποτελούν πλούτο υψηλής προστιθέμενης αξίας σ’ ένα τόπο. Στο Πέραμα υπάρχει δάσος Μαύρης Πεύκης, το οποίο παρά τις αποφάσεις και τα υπομνήματα συλλογικών οργάνων, υπηρεσιών και συλλόγων δεν έχει ξεκινήσει διαδικασία προστασίας, ανάδειξης και αξιοποίησης του. Γι’ αυτό και το Δημοτικό Συμβούλιο Μαρωνείας – Σαπών αποφάσισε να ζητήσει από την Πολιτεία την άμεση ανακήρυξη του δάσους Μαύρης Πεύκης της περιοχής των Πετρωτών σε μνημείο της φύσης ώστε να διατηρηθεί η μοναδική βιοποικιλότητα της περιοχής και να αξιοποιηθούν οι σπουδαίες δυνατότητες του στην βιώσιμη ανάπτυξη της.”
Με απλά λόγια, σε άλλες περιοχές της χώρας (ακόμα και στην περιφέρεια ΑΜΘ) η μαύρη πεύκη προστατεύεται δια νόμου (ή, έστω, γίνεται προσπάθεια για την προστασία της). Στη Θάσο, όμως, φαίνεται πως αυτές οι προστασίες μοιάζουν να “πάνε περίπατο”…
