Πριν 58 χρόνια, το εκλεγμένο Δημοτικό Συμβούλιο Καβάλας είχε συνεδριάσει για τελευταία φορά.. την 20η Απριλίου 1967. Μια μέρα μετά, στις 21η Απριλίου, η στρατιωτική χούντα που είχε καταλύσει την Δημοκρατία, έπαυσε τους εκλεγμένους τοπικούς άρχοντες συνέλαβε τους αριστερούς Δημοτικούς Συμβούλους και διόρισε Δήμαρχο και άλλα μέλη στο Δημοτικό Συμβούλιο.Για εφτά χρόνια η Δημοκρατία μπήκε στον “γύψο”.
Στο κείμενο που ακολουθεί καταγράφεται η τελευταία συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου Καβάλας πριν την χούντα.
Το βράδυ της 20ης Απριλίου, γίνονταν μια φαινομενικά ήρεμη συνεδρίαση, και ίσως κανείς δεν περίμενε τι θα ξημέρωνε την επόμενη μέρα.
Φυσικά κάποιοι έμπειροι σύμβουλοι έβλεπαν ότι κάτι κακό θα συμβεί.Το Πάσχα πλησίαζε και τα θέματα της συνεδρίασης ήταν κυρίως τοπικά, χωρίς να λείπουν οι λεκτικές αντεγκλήσεις μεταξύ των μελών του Δ.Σ.
Στο σημείωμα αυτό μεταφέρω τις μαρτυρίες τριών Καβαλιωτών που “έζησαν” τις ημέρες εκείνες. Είναι του αειμνήστου Γρηγόρη Μπαχάρη του πρώην Υπουργού Δημοσθένη Δημοσθενόπουλου και του νεαρότερου τότε Δημοτικού συμβούλου Νίκου Καιρέτη . Ο καθένας έχει γράψει την δική του ιστορία στον τόπο αυτό.
Ο αείμνηστος Μπαχάρης την εποχή εκείνη, ήταν ενεργό στέλεχος της αριστεράς, δημοτικός σύμβουλος στον συνδυασμό του Δημάρχου Κώστα Τσολάκη και πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου. Το βράδυ της 20ης Απριλίου προέδρευε στη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου. Οι σύμβουλοι συζητούσαν η επικύρωση των πρακτικών της προηγούμενης συνεδρίασης του σώματος όπου οι σύμβουλοι της αριστεράς είχαν καταθέσει σχέδιο ψηφίσματος στο οποίο αναφέρονταν οι ανησυχίες τους για την πολιτική κατάσταση και οι φόβοι τους για την επιβολή δικτατορίας. Οι σύμβουλοι των παρατάξεων του Αγγέλου Αγγελίδη και Αθανασίου Βαβαλέσκου, θεωρούσαν υπερβολικές τις ανησυχίες και η συζήτηση ήταν έντονη για το θέμα αυτό.
Η συνεδρίαση του Δ.Σ. είχε τελειώσει, μετά τα μεσάνυχτα και ο Γρηγόρης Μπαχάρης μαζί με τον δημοτικό σύμβουλο Αχιλλέα Φουρμούζη ξεκίνησαν με τα πόδια για τα σπίτια τους μέσω της οδού Αμύντα και με προορισμό την Χωράφα.
Νωρίς το πρωί της Πέμπτης ο Γρηγόρης Μπαχάρης ήταν στον φούρνο που εργάζονταν, στην οδό Κολοκοτρώνη για το καθημερινό ζύμωμα και ψήσιμο των ψωμιών.Εκεί έμαθε από τους περαστικούς ότι επιβλήθηκε δικτατορία. Η πρώτη του αντίδραση ήταν να ειδοποιήσει την γυναίκα του και να ξεκινήσει για το κέντρο της πόλης. ‘Όλα τα στελέχη της Ε.Δ.Α. γνώριζαν ότι σε ένα τέτοιο γεγονός έπρεπε να προστρέξουν σε κεντρικά σημεία και να δουν την όποια αντίδραση του λαού.
Ο λαός όμως ήταν τρομοκρατημένος και αντίδραση δεν υπήρξε, ο Γρηγόρης Μπαχάρης βρέθηκε στη συνέχεια στα γραφεία της εφημερίδας “Πρωινή” που βρίσκονταν στην οδό Κύπρου μαζί με διάφορα πρόσωπα των εκπροσώπων των αρχών αλλά και τον τότε Μητροπολίτη Αλέξανδρο. Εκεί συνελήφθη από άνδρες της Ασφάλειας, μαθαίνοντας ταυτόχρονα ότι ο Στρατός κατέλαβε το Δημαρχείο συλλαμβάνοντας τον Δήμαρχο Κώστα Τσολάκη που ήταν από το πρωί εκεί. Οδηγήθηκε αρχικά στα κρατητήρια της Χωροφυλακής στην παραλία (στο κτίριο που ήταν μέχρι πριν μερικά χρόνια τα γραφεία της “Ολυμπιακής” του ΤΕΙ και άλλων υπηρεσιών) μετά από τις “συνήθεις” ερωτήσεις περί “αριστερών ενεργειών” τον έκλεισαν σε ένα σκοτεινό κελί μαζί με τους Χωριανόπουλο, Καιρέτη, Τσολάκη αλλά και άλλους πολλούς Καβαλιώτες.Δεύτερη μεταφορά στο τμήμα της Χωροφυλακής στη διασταύρωση των οδών Ομονοίας και Αβέρωφ και στη συνέχεια νέα .. διαμονή στο “μεταγωγών” στη διασταύρωση των οδών Ρούσβελτ (Τσολάκη σήμερα) με Ρωμανού.Εκείνο το πρωί όμως όλα ήταν διαφορετικά. Το ραδιόφωνο μετέδιδε στρατιωτικά εμβατήρια και τα πρώτα “διατάγματα” των πραξικοπηματιών. Οι μαθητές πήγαν στα σχολεία αλλά λίγο αργότερα τους ανακοινώθηκε ότι δεν θα γίνει μάθημα και πρέπει να γυρίσουν στα σπίτια τους. Στρατός και Χωροφυλακή έκαναν έντονη την παρουσία τους στην πόλη και οι πρώτες συλλήψεις αριστερών είχαν ξεκινήσει. Παύτηκε αμέσως από τα καθήκοντα του και συνελήφθησαν τόσο ο Δήμαρχος Κώστας Τσολάκης όσο και ο πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Γρηγόρης Μπαχάρης, αλλά και οι περισσότεροι δημοτικοί σύμβουλοι της αριστεράς.
Στην Καβάλα τα πράγματα για την Χωροφυλακή δεν ήταν και τόσο δύσκολα. Οι αριστεροί στα πολιτικά φρονήματα, ήταν “γνώριμοι” στην Ασφάλεια, οι φάκελοι άνοιξαν και τα ονόματα των υπό σύλληψη προσώπων ήταν γνωστά. Τόπος , αρχικά, συγκέντρωσης τα Αστυνομικά τμήματα. Η συνέχεια ανήκει στον Στρατό. Τα στρατιωτικά οχήματα “Ρεο” και “Τζέιμς” είχαν φθάσει και οι συλληφθέντες οδηγήθηκαν στο στρατόπεδο της Ελευθερούπολης.
Τις επόμενες ημέρες ξεκίνησε η “μεταφορά” τους στο Λιμάνι των Ελευθερών, εκεί είχε φθάσει το Αρματαγωγό του Ναυτικού “Σάμος”. Στην Ελευθερούπολη είχαν οδηγηθεί πολιτικοί κρατούμενοι από όλη την Ανατολική Μακεδονία και Θράκη.Ο Νίκος Καιρέτης είχε κατάστημα επι της οδού Ομονοίας, κοντά στα Δικαστήρια, το πρωί εκείνο άνοιξε το ραδιόφωνο του και ξαφνιάστηκε όταν άκουσε στρατιωτικά εμβατήρια στο, πριν καταλάβει τι είχε γίνει ένα τζίπ της Χωροφυλακής είχε σταματήσει μπροστά στο κατάστημα του. Οι άνδρες του οποίου, τον ζήτησαν να τους ακολουθήσει. Ο ίδιος προσπάθησε να διαμαρτυρηθεί λέγοντας ότι δεν θα το κάνει, αν δεν τον πουν γιατί.. επικαλούμενος την ιδιότητα του Δημοτικού συμβούλου και ότι έπρεπε να ειδοποιήσει τον Δήμαρχο Κ. Τσολάκη. Τότε οι άνδρες της Χωροφυλακής, το είπαν ευγενικά.. ότι ο Δήμαρχος είναι ήδη μέσα στο τζιπ.. Ακολούθησε η μεταφορά στην ασφάλεια και η παραμονή του εκεί για μερικές ημέρες. Οι γονείς τους προσπάθησαν να τον δουν και όπως με είπε κατέβαλαν κάθε προσπάθεια για την απελευθέρωση του.. όμως οι διαταγές ήταν “ξεκάθαρες” όλοι στην εξορία.
Την Μεγάλη Πέμπτη του 1967 ξεκίνησε η μεταφορά, των συλληφθέντων για τα ξερονήσια του Αιγαίου . Αρχικά τους συγκέντρωσαν στη παραλία του Λιμανιού των Ελευθερών (ο Νίκος Καιρέτης έχει περιγράψει με γλαφυρότητα τις στιγμές εκείνες) που ήταν περικυκλωμένοι από στρατιώτες και χωροφύλακες, όπως και τις προσωπικές στιγμές με ανθρώπους που υπηρετούσαν στην Χωροφυλακή και γνώριζαν τους συλληφθέντες και προσπαθούσαν να τους βοηθήσουν έστω και με ένα βλέμμα συμπόνοιας, σε κάποιους από αυτούς (χωροφύλακες) τους “στοίχιζε” φωνή και επιτίμηση από τους ανωτέρους τους και ειδικά από τους αξιωματικούς του Στρατού.
Στο Λιμάνι των Ελευθερών έφεραν με στρατιωτικά οχήματα και τους συλληφθέντες από όλη την περιοχή. Όλος αυτός ο κόσμος μεταφέρθηκε στα νησιά με το αρματαγωγό “Σάμος”.Τον Γρηγόρη Μπαχάρη κι άλλους Καβαλιώτες τους πήγαν στην Γυάρο , ήταν η τρίτη ..εξορία για αυτόν.Εκεί οι “απαγορεύσεις” και οι “νουθεσίες” ήταν σε καθημερινή βάση, βέβαια τα πράγματα ήταν “καλύτερα” σε σχέση με τις προηγούμενες εξορίες, μου είχε πει ο αείμνηστος Γρηγόρης Μπαχάρης.Είναι χαρακτηριστικό ότι στην Γυάρο στείλανε ως φρουρά τους αστυνομικούς που υπηρετούσαν στην Βουλή προ του πραξικοπήματος, έτσι τουλάχιστον υπήρχε μια άλλη “συμπεριφορά”.
Από τον Νομό Καβάλας συνελήφθησαν 61 άτομα οι 30 από την πόλη μεταξύ αυτών οι γυναίκες Διπλού, Καρασταμάτη, Μπαρμπουνάκη, που είχαν διατελέσει και δημοτικοί σύμβουλοι Καβάλας.
Η ζωή στην Γυάρο ήταν δύσκολη, αν και το πνεύμα της αντίστασης και της υπεράσπισης των ιδανικών της Δημοκρατίας και της Ελευθερίας κυριαρχούσε. Ο Γρηγόρης Μπαχάρης αρρώστησε το 1970 οι στρατοκράτες δεν θέλησαν να τον κρατήσουν , υπήρχαν άλλωστε και άλλες περιπτώσεις που έντονα διαβήματα έκανε ο Διεθνής Ερυθρός Σταυρός, έτσι του επιτραπεί να φύγει από το νησί.Ο Δημοσθένης Δημοσθενόπουλος ήταν νεαρός Δικηγόρος τότε και έκανε την άσκηση του στο Δικηγορικό γραφείο, του τότε Βουλευτή Λεόντιου Λυμπέρη. Ο Δημοσθενόπουλος ήταν γενικός γραμματέας της τοπικής Ένωσης Κέντρου και υποψήφιος για υποψήφιος βουλευτής των εκλογών που είχαν αναγγελθεί ότι θα γίνονταν τον Μάιο του 1967.Στο σπίτι του έμαθε το πρωί της 21ης Απριλίου 1967 το άσχημο μαντάτο από τον ειδικό γραμματέα της ένωσης Κέντρου Ιωσήφ Κελβερίδη. Πρώτη του κίνηση να πάει στα γραφεία της Ε.Κ. και να πάρει το αρχείο με τα ονόματα των μελών το οποίο έκρυψε στο σπίτι του.Στη συνέχεια πήγε στο γραφείο του Λ. Λυμπέρη όπου συνάντησε τον πρώην Βουλευτή Άγγελο Λασκαρίδη, όπου συζητούσαν τι σημαίνει, κατάσταση πολιορκίας και τι ..προβλέπει το Σύνταγμα.Όμως οι δικτάτορες είχαν τα δικά τους ..σχέδια και αυτοί έδιναν πια τις εντολές. Στο γραφείο μπήκε η Ασφάλεια και συνέλαβε τον Άγγελο Λασκαρίδη.
Ο Μάιος ήδη είχε βρει εκατοντάδες Έλληνες στη Γυάρο, τον Αη Στράτη, την Μακρόνησο. Πίσω στην Καβάλα οι συζητήσεις γίνονταν πλέον .. χαμηλόφωνα και η παρουσία του Στρατού ήταν έντονη παντού.Το καθεστώς, τον Απρίλιο του 1967, όρισε Δήμαρχο στην Καβάλα τον μέχρι πρότινος δημοτικό σύμβουλο Άγγελο Αγγελίδη, που στο παρελθόν είχε διατελέσει και πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου μερικούς μήνες μετά τον Αύγουστο του 1967 διορίζεται Δήμαρχος Καβάλας ο απόστρατος αξιωματικός Ευάγγελος Ευαγγελίου.
Οι εφημερίδες (κυκλοφορούσαν τότε ημερήσιες η “Πρωινή” και ο “Ταχυδρόμος” ) διατάχθηκαν να διακόψουν τις εκδόσεις τους και συναντάμε εκδόσεις, από αυτές, ξανά την Μεγάλη Πέμπτη 26 Απριλίου .Οι εφημερίδες δημοσιεύουν τα στρατιωτικά ανακοινωθέντα και τις απαγορεύσεις που επιβάλλονται από το καθεστώς των συνταγματαρχών.
